De loop van de rivier de Maas in de Bommelerwaard verandert in de middeleeuwen regelmatig. De afzetting van vruchtbare grond en landwinning, maar ook overstromingen zijn daar het gevolg van. In dit vaak bevochten grensgebied tussen Gelre en Brabant liggen het kasteel Ammersoyen en slot Well in een door dijken begrensde meander van de Maas.

Het hoofdgebouw van slot Well in 2014. © Monique van der Steen, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed via CollectieGelderland
©Ben Boersema  CC-BY
bron: www.mijngelderland.nl
Tekening van de rechter- en achterzijde van slot Well door Abraham Rademaker gedateerd tussen 1718 en 1730. © Abraham Rademaker, Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie, CC-BY-SA
De rechthoekige toren van slot Well uit de veertiende eeuw is nog altijd herkenbaar, ondanks de vele verbouwingen in de negentiende en twintigste eeuw. © Jeroen, Wikimedia, CC-BY 2.5

Een slot met allure

Vanaf de elfde eeuw heeft de familie Van Malsen bezittingen in de Bommelerwaard en voegt daar in 1326 het goed te Well aan toe. Dit leen van graaf Reinald II van Gelre bezorgt Claes van Malsen echter geen ‘heerlijke rechten’, want Well valt onder de heerlijkheid Ammerzoden. Er wordt een kleine bakstenen toren gebouwd met aan de buitenkant een trap naar de bovenverdieping, geheel omgeven door een gracht. In de zestiende eeuw worden er een schilddak, torens en kantelen toegevoegd samen met een dubbele gracht. Dit alles verleent het slot meer status en heeft nauwelijks een verdedigende functie. Tot de verkoop in 1611 blijft het slot te Well in bezit van de familie Van Malsen.

Gevaren aan de grens

Zoals bij vele andere kastelen langs rivieren, wordt het slot van Well zwaar beschadigd door de Franse troepen die in 1672 op zoek zijn naar natuurlijke grenzen. Het slot wordt enigszins gewijzigd hersteld. In 1772 koopt Abraham Hendrik Lenshoek slot Well, dat beschreven wordt als een adellijk huis of slot met negen kamers, twee kelders, een keuken en stallen. Hij brengt wijzigingen aan in het bouwwerk. Na de dood van zijn weduwe in 1819 koopt de heer van Ammerzoden, graaf van Ribeaucourt, het slot. Zijn dochter huwt met baron de Woëlmont en deze familie verhuurt slot Well in eerste instantie en verkoopt het in 1873 aan de dorpsdokter A. de Waal. Deze laat het slot opnieuw verbouwen.

Vele eigenaren, restauraties en verbouwingen

Baron van Slingelandt, de nieuwe bezitter, restaureert en verbouwt slot Well samen met zijn vrouw en haar geld in 1884. De volgende eigenaar, J.A. Boland in 1921, restaureert eveneens en brengt de oorspronkelijke breedte en diepte van de grachten terug. Van de oude Maasmeander, die in verbinding stond met de grachten van de kastelen Ammersoyen en Well, blijft alleen de Meersloot over. Het echtpaar Backer-Boland erft Well in 1963. J. Oerlemans, eigenaar vanaf 1971, restaureert het slot en verkoopt het Well in 2002 aan Edgar Schermerhorn, een verzamelaar van Ferrari’s. In 2017 koopt de Ammerzodense ondernemer Jarno Goesten het slot.

Bron:

  • Jan Vredenburg (eindred.), Kastelen in Gelderland, Uitgeverij Matrijs, Utrecht 2013, p. 321-322.