Aan de Zandstraat in Beneden-Leeuwen staat windkorenmolen De Wielewaal gebouwd in 1857 volgens de sluitsteen boven de toegangsdeur. Het is een stellingmolen met zes verdiepingen, houten stelling met schoren en oud-hollands opgehekt wiekenkruis. En met een gepotdekselde houten ombouw rond de voet van de konische romp.

Feestelijke molentaal op Molen De Wielewaal in 1975. Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Westzijde van De Wielewaal. Foto: Gerard Kouwenberg, 2014

Centraal in een dorp staat gewoonlijk de kerk, ook in Beneden-Leeuwen. Voordat aan de Zandstraat de huidige rooms-katholieke kerk in 1900 in gebruik werd genomen had het dorp echter al een beeldbepalend gezicht, namelijk de windkorenmolen De Wielewaal.

Silhouet

Reeds van verre ziet men de machtige molenwieken. Vanaf de rivier de Waal is de molen duidelijk zichtbaar. Ook vanaf de Willem-Alexanderbrug is de molen steeds het centrale punt waarnaar het oog wordt getrokken en vanuit de polder gezien bepaalt de molen in overheersende mate het silhouet van Beneden-Leeuwen. Zichtbaar zijn dan uiteraard de kerk met het slanke torentje, de robuuste molen, de bomen van de Bossee en sinds 1975 de contouren van de pylonen van de Willem-Alexanderbrug.

Molentaal

Als de molenaar of het dorp Beneden-Leeuwen wat te vieren of te herdenken heeft, wordt dat vaak via molentaal kenbaar gemaakt. Onder molentaal wordt verstaan de wijze waarop de molenaar  bijvoorbeeld vreugde of droefheid tot uitdrukking brengt door de wieken van de molen in een bepaalde stand te plaatsen, de wiekenzeilen tijdens het malen op een bijzondere wijze aan te brengen of de molen op een feestelijke wijze te tooien. De molen is niet meer echt in gebruik voor het malen van graan, alleen bij bijzondere gelegenheden maalt de molen een beetje graan voor het publiek, zoals op de landelijke en de Maas en Waalse molendag. Wel draaien de molenwieken vrij regelmatig in de weekenden.

Samensteller tekst: Toon Banke

Windkorenmolen De Wielewaal en de molentaal